Oparzenia spowodowane przez większość meduz są nieprzyjemne, ale nie są groźne. Występują jednak wyjątkowo niebezpieczne meduzy, które są bardzo toksyczne i mogą doprowadzić do śmierci człowieka. Poparzenie meduzą w Bałtyku jest raczej rzadkie, szczególnie niebezpieczne są gatunki nad Morzem Adriatyckim, Czarnym, Śródziemnomorskim i Pacyfikiem.
Meduza na plaży - jakie gatunki są szkodliwe?
Meduzy są galaretowatymi drapieżnikami występującymi w wodzie, używają parzydełek do łapania pożywienia i ochrony. Spośród kilku tysięcy gatunków meduz tylko kilkadziesiąt jest trujących. Jad wywołuje ból, który może się utrzymywać nawet przez kilka dni, wyjątkowa niebezpieczna odmiana meduz to tzw. osy morskie. W naszej szerokości geograficznej oparzenia meduzy są bagatelizowane, ale warto wiedzieć, jak udzielić pomocy w takiej sytuacji. Nad Bałtykiem występują nieszkodliwe chełbie morskie, jednak w okresie jesiennym można spotkać na plaży bełtwę festonową, która może dotkliwie poparzyć człowieka. Meduza zwana osą morską występuje często na północnych plażach Australii, jej parzydełka zawierają taką ilość jadu, która może zabić nawet 60 osób. Oparzenie meduzy wywołuje ból, nudności, tachykardię oraz obrzęk płuc. Liczebność meduz z każdym rokiem wzrasta, wraz z takim procesem rośnie ryzyko poparzenia, wynika to głównie z faktu, że dochodzi do nadmiernego połowu ryb.
Aby uniknąć oparzenia przez meduzy, najlepiej nurkować w piance, przebywając w obcym kraju na plaży, trzeba zwrócić uwagę, czy osoby miejscowe się kąpią, może się zdarzyć, że przegapiliśmy ważny komunikat o tym, że występuje meduza na plaży i z tego powodu morze jest puste.
Oparzenie meduzy - jak wygląda?
Oparzenie meduzy wygląda różnie w zależności od jej gatunku. Niebezpieczne meduzy na Bałtyku występują rzadko, poparzenia, które nie są groźne, objawiają się zazwyczaj takimi objawami, jak:
- zaczerwienienie,
- obrzęk,
- pieczenie skóry,
- wysypka,
- pęcherze w miejscu poparzenia,
- płytkie wylewy podskórne,
- w miejscu oparzenia pojawia się ból, który pulsuje i może rozprzestrzeniać się na pachwiny i brzuch.
W trudniejszych przypadkach objawy są wyjątkowo dokuczliwe i mogą się przejawiać;
- dreszczami,
- wymiotami,
- zatruciem całego organizmu,
- paraliżem i konwulsjami,
- dużymi trudnościami z oddechem i utratą przytomności.
Poparzenie przez meduzę - jak należy postępować?
Poparzenie przez meduzę wywołuje dotkliwy ból w miejscu jej dotknięcia, jest on często porównywany do jednoczesnego użądlenia przez wiele pszczół, albo chłostania pokrzywami. Działanie meduzy polega na wystrzeliwaniu przez nią długiego pasma zakończonego harpunem z niezliczoną ilością parzydełek, służą one do dostarczania jadu do innego organizmu. Kiedy w trakcie pobytu na plaży ktoś natknie się na niebezpieczne meduzy i nastąpi poparzenie przez meduzę, najlepszym rozwiązaniem jest natychmiastowe znalezienie ratownika medycznego. Osoby wykwalifikowane są zaopatrzone w środki łagodzące ból i wiedzą jak udzielić pomocy.
Jeśli takiej pomocy nie ma w pobliżu, trzeba sprawdzić, czy czułki meduzy nie są nadal przeczepione do skóry, należy je wszystkie jak najszybciej pousuwać najlepiej za pomocą pęsety. Należy pamiętać, aby nie usuwać takich pozostałości ręką, ponieważ można w ten sposób również doprowadzić do poparzenia skóry. Meduza - oparzenie, które wywołuje, jest zazwyczaj bardzo dobrze widoczne, można nałożyć na nie okłady z octu, który neutralizuje szkodliwe działanie toksyn. Międzynarodowe zalecenia wskazują na korzystne działanie moczenia poparzonych przez meduzę miejsc w wodzie podgrzanej do temperatury 45 stopni C, czas takiego namaczania powinien wynosić przynajmniej pół godziny. Stosowane są również środki, które można kupić w aptece na oparzenia, jak Fenistil stosowany doustnie oraz taki sam lek w żelu, na gojenie oparzeń można także zastosować Help4skin w żelu albo w sprayu.
Poparzenie przez meduzę można także starać się zneutralizować, zwłaszcza jeśli nie ma wykwalifikowanej pomocy na danym terenie, przy pomocy tkaniny należy jak najszybciej usunąć czubek parzydełka. Słodka woda może nasilać pieczenie i poparzenie, z kolei okłady z octu sprawiają, że trucizna nie wnika dalej w skórę.
Poparzenia od meduzy - jakie leki można zastosować?
W celu zmniejszenia bólu oraz opanowania dreszczy, które mogą wywołać poparzenie od meduzy, można zastosować popularne przyjmowany paracetamol czy też ibuprofen z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Można także zastosować lekarstwa antyhistaminowe, które dobrze łagodzą pieczenie oraz maść zawierającą hydrokortyzon, która działa przeciwzapalnie. Hydrokortyzon występuje w postaci maści, która łagodzi obrzęki i oparzenia. Należy go wcierać regularnie co kilka godzin. Hydrokortyzon można stosować tylko u osób dorosłych oraz u dzieci powyżej 12 roku życia. U młodszych dzieci może być stosowany jedynie z przepisu lekarza. Rana powinna być regularnie dezynfekowana za pomocą preparatów na bazie oktenidyny ( np. Octenisept), aby umożliwić odpowiedni proces gojenia oraz zapobiec pojawieniu się zakażeń. Mogą one znacznie przedłużyć proces gojenia rany, a także pozostawiają zazwyczaj nieestetyczne blizny. Oparzenia od meduzy powodują zmiany skórne, które mogą goić się nawet przez kilka tygodni z towarzyszeniem silnego świądu. W fazie gojenia dobrze jest zastosować maść nawilżającą i przyspieszającą proces gojenia zawierającą alantoinę i dekspantenol (np. Alantan Plus).
Powikłania po oparzeniu meduzy
Bardzo często oparzenie meduzy może wywołać bakteryjne zakażenie skóry, którego leczenie znacznie wydłuża się w czasie. Do lekarza należy się zgłosić, kiedy wystąpią takie okoliczności, jak między innymi:
- oparzeniu uległa znaczna część kończyny górnej lub dolnej,
- u osoby poszkodowanej wystąpiły zaburzenia świadomości, drgawki, problemy z oddychaniem,
- występuje znacznie przyspieszone tętno, ból mięśni, skurcze,
- nudności i wymioty,
- poparzeniu uległa skóra w pobliżu oczu.
Trzeba pamiętać, że każda rana może prowadzić do wystąpienia tężca. Jest to choroba układu nerwowego, którą wywołują bakterie, które docierają do wnętrza organizmu przez uszkodzoną skórę.
Czego należy unikać po poparzeniu od meduzy?
W sytuacji, kiedy ma miejsce poparzenie przez meduzę, trzeba unikać:
- gwałtownych ruchów, aby nie rozprowadzać jadu po całym organizmie,
- chłodzenia lodem, przemywania ciepłą wodą i okładów z cytryny, ponieważ można w ten sposób nasilić zatrucie organizmu,
- polewania moczem, nasila to pieczenie i zwiększa toksyczność jadu.
W jaki sposób unikać poparzenia przez meduzy?
Oparzenie przez meduzę może być w zupełności wyeliminowane, jeśli zostanie zachowana ostrożność podczas wchodzenia do wody. W takich miejscach, jak Grecja, Chorwacja, Hiszpania, czy Tunezja zazwyczaj w sklepach ze sprzętem do nurkowania dostępne są również środki odstraszające meduzy. Skuteczną ochronę zapewnia kombinezon albo pianka podczas nurkowania. Nie należy również ignorować informacji i ostrzeżeń o zagrożeniu niebezpiecznymi meduzami. Zazwyczaj ostrzeżenia typu, "Uwaga - meduza na plaży", to znaki ostrzegawcze w postaci wywieszanej fioletowej flagi.
Wiele meduz może przypominać płynącą plastikową torbę, należy uważać i nie dotykać takich przedmiotów. Podczas kąpieli albo brodzenia po wodzie, a szczególnie, kiedy jest mętna, najlepszym rozwiązaniem jest korzystanie z plastikowego obuwia. Są one bezpiecznym zabezpieczeniem przed parzydełkami meduz. Trzeba pamiętać, że nawet oderwane parzydełka meduzy mogą wywołać poparzenie. Najlepszym rozwiązaniem jest po prostu uważać i uważnie się rozglądać podczas wchodzenia do wody.
