Jak działa układ odpornościowy?
Układ odpornościowy odgrywa ważną rolę: chroni twoje ciało przed szkodliwymi substancjami, zarazkami i zmianami komórkowymi, które mogą cię rozchorować. Składa się z różnych organów, komórek i białek. Dopóki twój układ odpornościowy działa sprawnie, nie zauważasz jego obecności. Ale jeśli przestaje działać prawidłowo – ponieważ jest słaby lub nie potrafi zwalczać szczególnie agresywnych wirusów lub bakterii – zachorujesz. Szczególnie niebezpieczne są wirusy, z którymi organizm nigdy wcześniej się nie zetknął. Niektóre wirusy potrafią zarażać już przy pierwszym kontakcie z nimi. Należą do nich choroby wieku dziecięcego, takie jak ospa wietrzna. Układ odpornościowy może zostać aktywowany przez wiele różnych rzeczy, których organizm nie rozpoznaje jako swoich. Nazywa się je antygenami. Przykłady antygenów obejmują białka na powierzchniach bakterii, grzybów i wirusów. Kiedy te antygeny przyłączają się do specjalnych receptorów na komórkach odpornościowych , w organizmie uruchamia się cała seria procesów. Kiedy organizm po raz pierwszy zetknie się z zarazkiem wywołującym chorobę, zazwyczaj przechowuje informacje o zarazku i sposobie walki z nim. Następnie, jeśli ponownie zetknie się z zarazkiem, rozpoznaje go od razu i może zacząć walczyć z nim szybciej. Własne komórki organizmu również mają białka na swojej powierzchni. Jednak te białka zazwyczaj nie wyzwalają w układzie odpornościowym walki z komórkami. Czasami układ odpornościowy błędnie myśli, że własne komórki organizmu są komórkami obcymi. Następnie atakuje zdrowe, nieszkodliwe komórki w organizmie. Jest to znane jako reakcja autoimmunologiczna. W układzie odpornościowym istnieją dwa podsystemy, znane jako wrodzony (nieswoisty) układ odpornościowy i adaptacyjny (swoisty) układ odpornościowy . Oba te podsystemy są ściśle powiązane i współpracują ze sobą, gdy wirus lub szkodliwa substancja wywołuje odpowiedź immunologiczną.
Wrodzony układ odpornościowy zapewnia ogólną obronę przed szkodliwymi zarazkami i substancjami, dlatego nazywany jest również nieswoistym układem odpornościowym. Walczy głównie za pomocą komórek odpornościowych, takich jak komórki NK i fagocyty („komórki zjadające”). Głównym zadaniem wrodzonego układu odpornościowego jest zwalczanie szkodliwych substancji i zarazków, które dostają się do organizmu, na przykład przez skórę lub układ trawienny.
Adaptacyjny (specyficzny) układ odpornościowy wytwarza przeciwciała i wykorzystuje je do specyficznej walki z pewnymi zarazkami, z którymi organizm miał wcześniej kontakt. Jest to również znane jako „nabyta” (wyuczona) lub specyficzna odpowiedź immunologiczna. Ponieważ układ odpornościowy nieustannie się uczy i adaptuje, organizm może również zwalczać bakterie lub wirusy, które z czasem ulegają mutacji.
Jak wzmocnić układ odpornościowy dziecka?
Kiedy dzieci rozpoczynają nowy rok szkolny i wracają do szkoły, rodzice zawsze martwią się o swoją odporność, gdyż zbliża się sezon przeziębień i grypy. Dzieci potrzebują pewnych składników odżywczych i witamin, które pomogą wzmocnić ich układ odpornościowy. Wiedza na temat najlepszych produktów spożywczych wspomagających odporność może okazać się pomocna podczas planowania posiłków dla dziecka, zarówno tych podawanych w trakcie głównego posiłku, jak i przekąsek po szkole. Dodatkowo warto podawać w okresie jesienno- zimowym suplementy diety zawierające:
- witaminę D - Generalnie uważa się, że dzieci mają niedobór witaminy D, gdy wartość ich krwi jest poniżej 20. Jednak niektóre dane dotyczące zdrowia wskazują, że wszystko powyżej 12,5 jest uważane za bezpieczne, podczas gdy inne twierdzą, że wartości poniżej 30 są uważane za niewystarczające. Jeśli martwisz się, że poziom witaminy D u Twojego dziecka jest niski, lekarze sugerują wykonanie badania krwi. Ty i pediatra Twojego dziecka możecie ustalić najlepsze dalsze kroki na podstawie wyników, w tym, jaka dawka suplementu witaminy D może mieć sens. Dawka witaminy D zależy od wieku dziecka,
- cynk - jednym z najważniejszych minerałów, które mogą pomóc układowi odpornościowemu dziecka, jest cynk. Warto pamiętać, że najmniejsze dzieci do 3 roku życia nie powinny dostarczać do organizmu więcej niż 3 mg cynku, przedszkolaki w wieku wczesnoszkolnym (4 – 9 lat), dostawać do 5 mg. Od 10 do lat zapotrzebowanie organizmu wynosi maksymalnie 8 mg cynku organicznego na dobę. Możliwe jest przedawkowanie cynku, co może skutkować nudnościami, wymiotami, utratą apetytu, skurczami żołądka, biegunką i bólami głowy.
- probiotyki - nasze jelita wykorzystują ogromną ilość bakterii. Niektóre są zdrowe, a niektóre nie, a probiotyki pomagają stworzyć lepszą równowagę między tymi zdrowymi i niezdrowymi bakteriami. Probiotyki dla dzieci nie mają za to skutków ubocznych. Probiotyki dla dzieci wspomagają walkę z infekcjami, wspomagają odporność, wspierają florę jelitową, zwiększają wchłanianie witamin.
- witaminę C - jest bardzo ważna w diecie dziecka, ponieważ oddziałuje na funkcjonowanie układu odpornościowego – uczestniczy w procesach immunomodulacyjnych, a także zwiększa aktywność limfocytów B i T, które biorą udział w reakcjach odpornościowych organizmu. Odporność człowieka kształtuje się do ok. 12. roku życia, dlatego też można mówić o zwiększonej podatności dzieci na infekcje. Jednym ze skutecznych sposobów wspierania mechanizmów obronnych jest odpowiednio zbilansowania dieta – bogata m.in. w witaminę C, a także w inne niezbędne substancje odżywcze.
