Chyba niemożliwe jest znaleźć kogokolwiek, kto podczas całego swojego życia nie zostałby ukąszony przez żadnego owada. Dlatego każdy z nas wie, jak dużym dyskomfortem są skutki takiej wątpliwie przyjemnej przygody, ale również docenia każdy z możliwych sposobów, który jest w stanie je złagodzić. Co gorsza, w niektórych sytuacjach ukąszenie przez konkretny typ owada, albo co jeszcze groźniejsze użądlenie w niefortunnym miejscu, takim jak język, gardło czy krtań, może skutkować bardzo nieprzyjemnymi następstwami. Również dla osób, które wykazują silną reakcję alergiczną na ukąszenia owadów, nie jest to wcale nic błahego, a zakończyć może się tragicznie, nawet utratą życia. Chociażby z tych powodów warto zaznajomić się z podstawowymi zasadami, jak należy postępować po ukąszeniu owada.
Ukąszenia, jakich owadów występujących w Polsce są najbardziej szkodliwe?
Najbardziej niebezpieczne skutki ukąszeń owadów, które możemy spotkać w Polsce, są spowodowane przez użądlenia owadów błonkoskrzydłych, a w skrajnych sytuacjach mogą one doprowadzić nawet do śmierci. Zaliczają się do nich:
- szerszenie,
- pszczoły,
- osy,
- trzmiele.
Osoby, które są uczulone na ich jad, narażone są w przypadku ukąszenia na silną reakcję alergiczną włącznie z jej najcięższą postacią, czyli wstrząsem anafilaktycznym. W Polsce występują również owady, których ukąszenia nie powodują tak silnej reakcji alergicznej, ale ze względu na środowisko swojego bytowania mogą przenosić choroby zakaźne lub bakterie. Do tej grupy należą:
- komary,
- meszki,
- muchy końskie.
Jeżeli nie wiemy, jak zakwalifikować dane ukąszenia owadów, zdjęcia występujące w Internecie powinny nam w tym pomóc. Istnieją różne sposoby na ukąszenia owadów, ale warto być zaopatrzonym wcześniej w odpowiednią maść na ukąszenia z antybiotykiem, którą może przepisać nam lekarz rodzinny.
Jak rozpoznać alergię na ukąszenia owadów i jak jej zapobiegać?
Najczęstszą przyczyną wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego u osób dorosłych jest alergia na jad owadów błonkoskrzydłych. Za pomocą testów alergicznych możemy stwierdzić obecność przeciwciał w naszym organizmie, ale nie musi to oznaczać wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego w przypadku użądlenia przez owada. U około 40 procent takich osób nie wystąpią żadne charakterystyczne objawy, takie jak:
- bąble pokrzywkowe,
- obrzęk,
- duszności,
- ucisk w klatce piersiowej,
- wymioty.
Jeżeli jednak zauważymy występowanie takich objawów, a spowodowana przez ukąszenia owadów opuchlizna jest większa i utrzymuje się dłużej niż w standardowych przypadkach, warto skonsultować to z alergologiem. Może on w tej sytuacji skierować nas na odczulanie, które polega na podawaniu podskórnych zastrzyków składających się z odpowiednio dobranych dawek jadu owadów. Wraz z kolejnymi iniekcjami reakcje alergiczne będą coraz słabsze. Lekceważąc występowanie objawów, możemy doprowadzić do sytuacji, w której po ukąszeniu przez owada może dojść do spadku ciśnienia tętniczego krwi i utraty przytomności. Jest to bezpośrednie zagrożenie dla życia i w takim przypadku konieczne jest podanie adrenaliny oraz wezwanie pomocy medycznej.
Co zrobić po ukąszeniu przez owada?
Kiedy zostaniemy ukąszeni przez owada, w pierwszej kolejności należy zdezynfekować miejsca ukąszeń. Żeby zapobiec powstaniu trudno gojących się ranek, należy unikać drapania tych miejsc. Niestety uczucie swędzenia często jest na tyle silne, że trudno się przed tym powstrzymać. Czym smarować ukąszenia owadów, żeby stało się to łatwiejsze? Z pewnością ułatwi to preparat chłodzący, taki jak np. żel po ukąszeniu SIO, który zastosowany miejscowo zapewnia uczucie chłodu i ulgi oraz zmniejsza uczucie swędzenia i pieczenia. Co ważne, można go stosować od 1 roku życia. Jeżeli w miejscu ukąszenia przez owada wystąpi stan zapalny skóry, warto zastosować maść po ukąszeniu, która będzie miała działanie przeciwzapalne, przeciwświądowe i obkurczające na naczynia krwionośne. Kremem o takich właściwościach jest Maxicortan z substancją czynną, którą jest octan hydrokortyzonu. Dla osób o skłonnościach alergicznych dobrym wyborem będzie żel na ukąszenia zawierający maleinian dimetyndenu, który hamuje działanie histaminy, czyli związku odpowiadającego za reakcje alergiczne. Lekiem takim jest Fenistil, który charakteryzuje się silnym działaniem przeciwświądowym oraz przeciwuczuleniowym.
Czym złagodzić ukąszenia komarów?
Chociaż szczęśliwie w Polsce jak do tej pory komary nie przenoszą takich chorób jak malaria czy żółta gorączka to u części osób występuje reakcja alergiczna na ukąszenia komarów. Ci, którzy cierpią na taką przypadłość, zastanawiają się czym złagodzić ukąszenia komarów? Jeżeli osoba taka wie o swojej nadwrażliwości na ślinę komarów i planuje pobyt w miejscu, w którym jest narażona na pogryzienie przez komary, może ona po uprzedniej konsultacji z alergologiem lub internistą, zażyć odpowiednio wcześniej lek przeciwhistaminowy. Takie postępowanie pomoże zmniejszyć nasilenie reakcji alergicznej, co w konsekwencji pomoże łatwiej przetrwać skutki takiego pogryzienia. Żeby jeszcze bardziej zniwelować nieprzyjemne skutki tej sytuacji, można zastosować maść na ukąszenia komarów, która pomoże zmniejszyć swędzenie oraz łagodzi podrażnienia i zaczerwienienia, taką jak np. Feninatural. Jeżeli natomiast chcemy zastosować żel na ukąszenia komarów, który obniżał będzie działanie histaminy, warto zastosować Allefin.
Jak postępować po użądleniu przez osę lub pszczołę?
Owadami, których ukąszenia są jednymi z najbardziej niebezpiecznych, są pszczoły. Ze względu na fakt, iż ich żądła zbudowane są z dużej ilości małych haczyków, po użądleniu zostaje ono wyrwane z odwłoka razem z aparatem kłującym. Ponieważ aparat ten potrafi sam się kurczyć, jad może być wstrzykiwany przez kilka kolejnych minut. Dlatego najlepiej w pierwszej kolejności odciąć wystające ponad skórę zbiorniczki jadowe, a następnie usunąć żądło podważając je np. igłą. Nie powinno się w tym celu używać pęsety, gdyż ściskając żądło, możemy wstrzyknąć sobie dodatkową porcję jadu. Jeszcze bardziej toksycznym jadem dysponują osy. Szczególnie niebezpieczne są użądlenia wewnątrz ust, gdyż obrzęk błony śluzowej języka, gardła czy krtani może doprowadzić do uduszenia. W tej sytuacji trzeba zacząć ssać lód lub pić zimne napoje i natychmiast udać się do lekarza. W przypadku zwykłego użądlenia u osoby niebędącej alergikiem powinna wystarczyć maść na ukąszenia owadów z hydrokortyzonem, taka jak Maxicortan. Wygodnym rozwiązaniem może być zastosowanie preparatu z hydrokortyzonem w sprayu, czyli Dermocort. Jeżeli będziemy chcieli zastosować żel na ukąszenia owadów, który hamował będzie działanie histaminy, dobrym wyborem będzie Foxill.
Jakie preparaty na ukąszenia owadów stosować dla niemowląt?
Myślę, że na początek warto zadbać o profilaktykę i zastosować skuteczne środki odstraszające owady, np. emulsję ochronną Mosbito, którą można zastosować już od 6 miesiąca życia maluszka. Dla nieco starszych dzieci, czyli po skończeniu 12 miesiąca życia, jest już sporo dostępnych na rynku preparatów, np. Bros, KomarOff, Mosquiterum. Oprócz wygodnych spray- ów w aptece można zaopatrzeć się w wygodne bransoletki/opaski odstraszające owady np. Mosbito opaska lub plasterki, które można nakleić na wózek lub ubranko dziecka np. Mosbito plastry odstraszające komary i meszki od 6 miesiąca życia, Żeby skutecznie pomóc niemowlakowi, który został pogryziony przez owady, w pierwszej kolejności należy ustalić jaki rodzaj owadów tego dokonał. Żeby ułatwić diagnozowanie rodzaju ukąszenia owadów u dzieci, zdjęcia znajdujące się w Internecie z pewnością nam w tym pomogą. Jeżeli jest to użądlenie przez pszczołę, najpierw należy usunąć żądło. Dalsze działanie jest uzależnione od tego, w jakim stopniu rozwinęła się reakcja na użądlenie. Jeżeli nie mamy do czynienia z reakcją alergiczną wystarczający może okazać się żel na ukąszenia dla niemowląt oraz oczywiście odkażenie miejsca ukąszenia. W przypadku gdy wystąpi większa miejscowa reakcja pomocne w zmniejszeniu bólu oraz obrzęku może okazać się zastosowanie zimnych okładów. Pomocne może być też zastosowanie doustnych leków przeciwhistaminowych np. Fenistil w kroplach oraz stosowanych miejscowo glikokortykosteroidów, które nie tylko zmniejszą ból, ale również uczucie swędzenia. W przypadku wystąpienia dużej reakcji alergicznej w obrębie jamy ustnej i gardła lepiej udać się z dzieckiem do pediatry, ze względu na duże ryzyko wystąpienia niedrożności dróg oddechowych.
Jak widać postępowanie w przypadkach, kiedy dochodzi do ukąszenia owadów, może znacząco różnić się w zależności od tego, jakie owady dokonają ukąszenia oraz kto zostanie przez nie ukąszony, a także gdzie takie ukąszenie wystąpi. Może dojść również do sytuacji, w której osoba, u której wcześniej nie występowała reakcja alergiczna na ukąszenia owadów, zostaje ukąszona przez większą liczbę owadów, co może skończyć się dla takiej osoby tragicznie. Na szczęście w większości przypadków sprawy nie przybierają tak dramatycznego przebiegu i cała historia kończy się szukaniem odpowiedzi na pytanie: co na ukąszenia owadów będzie najlepsze? Dzięki dużej ilości dostępnych różnych rodzajów maści oraz żeli, które można stosować po ukąszeniach wszelkiego typu owadów, borykanie się z niekomfortowymi skutkami tego typu przygód staje się dla nas mniej kłopotliwe.
Bibliografia:
1. Prus, K. (2022, 27 grudnia). Najbardziej jadowite owady w Polsce. Użądlenie może być śmiertelnie niebezpieczne. https://portal.abczdrowie.pl/uwazaj-na-te-owady-ich-jad-jest-smiertelnie-grozny
2. Jarosz, A. (2021, 8 kwietnia). Sposoby na ukąszenia owadów: co zrobić, by owady nie były niebezpieczne. https://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/choroby-pasozytnicze/sposoby-na-ukaszenia-owadow-co-robic-by-nie-byly-niebezpieczne-aa-LM4c-wKep-phn1.html
3. Stachura, S. (2022, 4 lipca). Co zrobić, żeby ukąszenia komarów nie swędziały? Rady lekarza https://www.medonet.pl/choroby-od-a-do-z/ukaszenia--uzadlenia-i-zadrapania,co-zrobic--zeby-ukaszenia-komarow-nie-swedzialy--rady-lekarza,artykul,14678352.html
4. Dębosz, P. (2022, 10 czerwca). Ukąszenia przez owady u dzieci – rodzaje, jak leczyć? https://wylecz.to/choroby-u-dzieci/ukaszenia-przez-owady-u-dzieci-rodzaje-jak-leczyc/
