Problemy ze strony układu pokarmowego to dolegliwości uprzykrzające życie większości pacjentów przychodzących do apteki po poradę. Jak nie gazy, to odbijanie, to biegunka a czasem wymioty. Jednak gdy dopadnie nas ból brzucha, większość z nas w pierwszej kolejności chce skorzystać z domowych sposobów na ból brzucha, które oprócz tego, że są naturalne i bezpieczne to dodatkowo nie obciążają żołądka i wspierają cały proces trawienia. W Polsce najczęściej stosowane są znane wszystkim od zarania dziejów: mięta i rumianek. Wówczas może pojawić się pytanie, które z ziół wybrać? Zanim podejmiemy taką decyzję, co wybrać na ból brzucha warto zapoznać się ze szczegółowymi informacjami na temat obu tych ziół.
Mięta- właściwości i przeciwwskazania
Miętę znali już starożytni Rzymianie i Egipcjanie. Mięta pieprzowa to wieloletnia roślina o silnym i przyjemnym zapachu. Roślina charakteryzuje się orzeźwiającą wonią, pochodzącą od znajdującego się głównie w dolnej części liści w gruczołach olejku eterycznego.
Surowcem zielarskim jest:
- liść mięty pieprzowej (menthae piperitae folium),
- ziele mięty pieprzowej (menthae piperitae herba),
- olejek miętowy (menthae piperitae oleum) pozyskiwany przy destylacji z parą wodną ziela mięty pieprzowej. Tak powstały olejek poddawny jest rektyfikacji, która ma na celu usunięcie związków nadających gorzki smak i nieprzyjemny zapach tj. mentofuran, terpeny i związki żywicowe,
- mentol (mentholum) pozyskiwany z olejku miętowego przez wymrożenie.
Co zawierają liście mięty?
- 1,5-3,5% olejku, którego dominującym składnikiem jest mentol powyżej 50% nadający olejkowi charakterystyczny smak i zapach oraz dający miejscowe uczucie chłodzenia,
- estry mentolu (głównie octan i izowalerianian, felandren, alfapinen)
- tlenki terpenowe (cyneol, jasmon)
- mentofuran
- seskwiterpeny (karofilen i jego tlenek).
Na przestrzeni wieków w olejku mięty pieprzowej wykryto ponad 30 składników. Liście mięty zawierają garbniki, gorycze, fenolokwasy, karetonoidy, sterole, flawonoidy, triterpeny, witaminę C, prowitaminę A i sole mineralne.
Bogactwo działania mięty:
- rozkurczowe,
- wiatropędne,
- żółciopędne,
- moczopędne,
- pobudzające czynności wydzielnicze żołądka i wątroby,
- uspokajające,
- odkażające,
- przeciwzapalne,
- aromatyzujące,
- przeciwbólowe – dzięki zawartości olejków eterycznych i przeciwutleniaczy mięta polecana jest osobom skarżącym się na dolegliwości bólowe np. migrenę,
- stymulujące procesy trawienia- z tego względu osoby chcące zrzucić zbędne kilogramy, dodają miętę do swojego jadłospisu,
- kojące,
- wedle medycyny ludowej może przyspieszyć pojawienie się okresu,
- napotne – bardzo przydatne działanie mięty w okresie grypy i przeziębienia.
Kiedy nie stosować mięty?
Przeciwwskazania do stosowania mięty:
- Niemowlętom i dzieciom do 2 roku życia nie zaleca się stosowania olejku miętowego na skórę, w szczególności w okolicach ust i nosa, ze względu na zagrożenie bezdechem.
- Osoby chorujące na kamicę żółciową powinny stosować preparaty na bazie mięty w porozumieniu z lekarzem.
- Ze względu na przekonanie, że mięta może zmniejszać laktację, kobiety karmiące powinny z ostrożnością spożywać preparaty mające w swoim składzie miętę.
Rumianek- właściwości, przeciwskazania
Rumianek należy do najstarszych roślin leczniczych. Był znany i ceniony już w czasach starożytnych. Słynny grecki lekarz, botanik i farmakolog Pedanius Dioskurydes uważał rumianek za lek przeciwzapalny, który łagodzi bóle brzucha. Jeżeli chodzi o polskie ziołolecznictwo, to rumianek uważany jest za lek uniwersalny. Jest składnikiem wielu preparatów zarówno do stosowania wewnętrznego, jak i zewnętrznego. W dzisiejszych czasach rumianek nie stracił na znaczeniu i popularności i jest powszechnie stosowany w lecznictwie i w przemyśle kosmetycznym do produkcji kremów, balsamów, mydeł, płynów do kąpieli, w szczególności dla dzieci i osób wrażliwych, także maseczek kosmetycznych i past do zębów.
Bogactwo działania rumianku
- przeciwzapalnie i odkażająco- rumianek zawiera chamazulen i bisabolol, które tworzą barierę dla bakterii i grzybów. Ze względu na działanie wiążące toksyny i działanie przeciwzapalne, picie naparów z rumianku jest zalecane w okresie jesienno- zimowym, gdy wielu z nas boryka się z objawami przeziębienia i grypy,
- przeciwskurczowo - rumianek powoduje redukcję napięcia mięśni układu pokarmowego, co może skutkować skróceniem czasu trwania biegunki, zarówno u dzieci, jak i u dorosłych,
- przeciwalergicznie - to dość kontrowersyjny temat związany z działaniem przeciwalergicznym rumianku. Rumianek może powodować reakcje alergiczne, jednak przypisywane są mu jednocześnie właściwości przeciwalergiczne tj. blokujące działanie histaminy,
- łagodząco na oczy- stosowanie zewnętrznie rumianku w przypadku chorób oczu to jedna ze skutecznych domowych sposobów na leczenie np. zapalenia spojówek,
- uspokajająco - ze względu na zawartość flawonoidu o nazwie apigenina, preparaty z rumianku działają wyciszająco i mogą pomóc spokojnie przespać noc.
Rumianek jest wykorzystywany do przygotowania różnych naparów oraz jest składnikiem wielu mieszanek ziołowych do użytku wewnętrznego np. Gastrosan oraz w preparatach służących zarówno do użytku wewnętrznego, jak i zewnętrznego np. Azulan.
Kiedy nie stosować rumianku?
Przeciwwskazania do stosowania rumianku:
Mimo tego, że rumianek jest najbardziej popularnym ziołem stosowanym w wielu jednostkach chorobowych, w niektórych przypadkach powinniśmy zachować szczególną ostrożność:
- podczas przyjmowania leków z warfaryną,
- podczas stosowania hormonalnej terapii zastępczej.
Podsumowując, zarówno mięta, jak i rumianek mogą być wsparciem i rozwiązaniem problemu bólów brzucha o różnej etiologii. Bóle brzucha mogą być skutkiem przejedzenia i prowadzenia niezdrowej diety, ale też objawem wielu chorób takich jak: refluks, zapalenie wyrostka robaczkowego, ostre zapalenie wątroby i wiele innych. Nie powinniśmy bagatelizować sygnałów naszego organizmu i w sytuacji nawracającego bólu brzucha warto skonsultować się z lekarzem. Wówczas po wykonaniu odpowiedniej diagnostyki problemu bólu brzucha unikniemy niechcianych konsekwencji zdrowotnych.
Bibliografia:
1. Mateusz Emanuel Senderski, Prawie wszystko o ziołach
