Czym jest reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) ?
Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) to choroba autoimmunologiczna, która powoduje przewlekły stan zapalny stawów, prowadzący do bólu, sztywności i potencjalnej deformacji stawów. Zazwyczaj atakuje najpierw małe stawy rąk i stóp, a z czasem może rozprzestrzenić się na większe stawy. RZS może znacząco wpływać na codzienne czynności i ogólne samopoczucie, z dwoma głównymi typami – seropozytywnym (bardziej powszechnym i agresywnym) i seronegatywnym.
Jakie są objawy reumatoidalnego zapalenia stawów?
Głównymi objawami reumatoidalnego zapalenia stawów są bóle stawów, obrzęki i sztywność. Może również powodować bardziej ogólne objawy i stany zapalne w innych częściach ciała. Objawy reumatoidalnego zapalenia stawów zazwyczaj rozwijają się stopniowo przez kilka tygodni, ale w niektórych przypadkach mogą postępować szybko w ciągu kilku dni. Objawy różnią się u poszczególnych osób. Mogą pojawiać się i znikać lub zmieniać się z czasem. Objawy dotyczące stawów:
- reumatoidalne zapalenie stawów atakuje głównie stawy. Może powodować problemy w każdym stawie w ciele, chociaż małe stawy w dłoniach i stopach są często dotknięte jako pierwsze,
- reumatoidalne zapalenie stawów zazwyczaj atakuje stawy symetrycznie (obejmuje obie strony ciała w tym samym czasie i w takim samym stopniu), jednak nie zawsze tak jest,
- ból - ból stawów związany z reumatoidalnym zapaleniem stawów jest zwykle pulsującym i bolesnym bólem. Często nasila się rano i po okresie bezczynności,
- sztywność - stawy dotknięte reumatoidalnym zapaleniem stawów mogą wydawać się sztywne. Na przykład, jeśli twoje dłonie są dotknięte, możesz nie być w stanie całkowicie zgiąć palców ani zacisnąć pięści. Podobnie jak ból stawów, sztywność często nasila się rano lub po okresie bezczynności,
- poranna sztywność, będąca objawem innego rodzaju zapalenia stawów, zwanego chorobą zwyrodnieniową stawów , zazwyczaj ustępuje w ciągu 30 minut od wstania z łóżka, jednak w przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów poranna sztywność często trwa dłużej,
- obrzęk, ciepło i zaczerwienienie - wyściółka stawów dotkniętych chorobą reumatoidalną ulega zapaleniu, co może powodować obrzęk stawów, ich rozgrzanie i bolesność w dotyku,
U niektórych osób, pod skórą wokół dotkniętych stawów, mogą rozwinąć się twarde obrzęki, zwane guzkami reumatoidalnymi.
Dodatkowe objawy
Oprócz problemów ze stawami, u niektórych osób cierpiących na reumatoidalne zapalenie stawów występują bardziej ogólne objawy, takie jak:
- zmęczenie i brak energii,
- wysoka temperatura,
- wyzysk,
- słaby apetyt,
- utrata wagi,
Stan zapalny, który jest częścią reumatoidalnego zapalenia stawów, może czasami powodować problemy w innych obszarach ciała, takich jak:
- suche oczy – jeśli oczy są dotknięte chorobą,
- ból w klatce piersiowej – jeśli dotyczy to serca lub płuc.
Jak przebiega leczenie reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS) ?
Nie ma lekarstwa na reumatoidalne zapalenie stawów. Jednak badania kliniczne wskazują, że remisja objawów jest bardziej prawdopodobna, gdy leczenie rozpoczyna się wcześnie za pomocą leków znanych jako leki przeciwreumatyczne modyfikujące przebieg choroby (DMARD).
Rodzaj leków zalecony przez lekarza będzie zależał od nasilenia objawów i czasu trwania reumatoidalnego zapalenia stawów, należą do nich:
- NLPZ - niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) mogą łagodzić ból i zmniejszać stan zapalny. NLPZ dostępne bez recepty obejmują ibuprofen i naproksen sodowy (Aleve). Silniejsze NLPZ są dostępne na receptę. Działania niepożądane mogą obejmować podrażnienie żołądka, problemy z sercem i uszkodzenie nerek.
- Steroidy - leki kortykosteroidowe, takie jak prednizon, zmniejszają stan zapalny i ból oraz spowalniają uszkodzenia stawów. Efekty uboczne mogą obejmować przerzedzenie kości, przyrost masy ciała i cukrzycę. Lekarze często przepisują kortykosteroidy, aby szybko złagodzić objawy, mając na celu stopniowe odstawianie leku.
- Konwencjonalne DMARD - leki te mogą spowolnić postęp reumatoidalnego zapalenia stawów i uchronić stawy i inne tkanki przed trwałym uszkodzeniem. Do powszechnych DMARD należą metotreksat , leflunomid (Arava), hydroksychlorochina (Plaquenil) i sulfasalazyna (Sulfasalazin EN Krka). Efekty uboczne są różne, ale mogą obejmować uszkodzenie wątroby i ciężkie infekcje płuc.
- środki biologiczne - ta nowsza klasa leków DMARD , znana również jako modyfikatory odpowiedzi biologicznej, obejmuje abatacept (Orencia), adalimumab (Humira), anakinrę (Kineret), certolizumab (Cimzia) i inne. Biologiczne DMARD są zazwyczaj najskuteczniejsze w połączeniu z konwencjonalnymi DMARD , takimi jak metotreksat. Ten rodzaj leku zwiększa również ryzyko infekcji.
- celowane syntetyczne DMARD - Baricitinib (Olumiant), tofacitinib (Xeljanz) i upadacitinib (Rinvoq) mogą być stosowane, jeśli konwencjonalne DMARD i leki biologiczne nie są skuteczne. Większe dawki tofacitinibu mogą zwiększać ryzyko zakrzepów krwi w płucach, poważnych zdarzeń związanych z sercem i raka.
Pozostałe metody to:
Terapia - lekarz może skierować Cię do fizjoterapeuty lub terapeuty zajęciowego, który nauczy Cię ćwiczeń, które pomogą Ci zachować elastyczność stawów. Terapeuta może również zasugerować nowe sposoby wykonywania codziennych czynności, które będą mniej obciążające dla Twoich stawów. Na przykład możesz chcieć podnieść przedmiot za pomocą przedramion. Urządzenia wspomagające mogą ułatwić unikanie obciążania bolesnych stawów. Na przykład nóż kuchenny wyposażony w uchwyt pomaga chronić stawy palców i nadgarstków. Niektóre narzędzia, takie jak haczyki na guziki, mogą ułatwić ubieranie się. Katalogi i sklepy z artykułami medycznymi to dobre miejsca do poszukiwania pomysłów.
Chirurgia - jeśli leki nie zapobiegną lub spowolnią uszkodzenia stawów, Ty i Twój lekarz możecie rozważyć operację w celu naprawy uszkodzonych stawów. Operacja może pomóc przywrócić zdolność do korzystania ze stawu. Może również zmniejszyć ból i poprawić funkcjonowanie.
