Doświadczenie niekontrolowanego wycieku moczu może być krępującym problemem dla wielu osób. Nietrzymanie moczu to utrata kontroli nad pęcherzem, która jest powszechnie obserwowana u osób starszych i kobiet, które urodziły dziecko lub przeszły menopauzę. Innymi przyczynami są zakażenia dróg moczowych (UTI), zaburzenia dna miednicy i przerost prostaty.
Czym jest nietrzymanie moczu?
Nietrzymanie moczu to stan, który wpływa na życie wielu osób. Kiedy masz nietrzymanie moczu, możesz mieć problemy z kontrolą pęcherza i wyciek moczu. Ten wyciek jest często niekontrolowany i może negatywnie wpłynąć na Twoje życie. Układ moczowy człowieka składa się z nerek, moczowodów, pęcherza moczowego i cewki moczowej. Te części wykonują kilka zadań. Filtrują, przechowują i usuwają szkodliwe produkty przemiany materii. Nerki to filtry, przez które przepływa krew i usuwane są z niej produkty przemiany materii w postaci moczu. Następnie mocz spływa w dół przez dwie cienkie rurki zwane moczowodami. Moczowody łączą się z pęcherzem moczowym, w którym mocz będzie się zbierał, aż nadejdzie czas, aby opuścić ciało.Pęcherz jest jak zbiornik magazynowy — gdy pęcherz jest pełny, mózg wysyła sygnał, że nadszedł czas, aby oddać mocz. Mocz opuszcza pęcherz, gdy mięsień się otwiera (zwieracz), umożliwiając swobodny przepływ moczu z ciała przez cewkę moczową. Gdy ten system działa sprawnie, nie ma problemu, aby dostać się do łazienki przed koniecznością oddania moczu i nie doświadcza się żadnego wycieku moczu. Nietrzymanie moczu może wystąpić, gdy te części nie działają tak, jak powinny. Może się to zdarzyć z wielu różnych powodów w ciągu całego życia. Wiele osób uważa, że nietrzymanie moczu jest normalną częścią starzenia się, której nie można zapobiec. Chociaż to prawda, że ryzyko nietrzymania moczu wzrasta wraz z wiekiem, istnieją również dostępne metody leczenia, które pomogą radzić sobie z tym schorzeniem. Nietrzymanie moczu nie musi zakłócać Twojego życia i uniemożliwiać Ci aktywności.
Jakie są rodzaje nietrzymania moczu?
Istnieje kilka różnych rodzajów nietrzymania moczu. Te rodzaje mają różne przyczyny, cechy i czynniki wyzwalające wyciek moczu. Znajomość rodzaju nietrzymania moczu jest często ważną częścią diagnozy i planu leczenia nietrzymania moczu.
Istnieją następujące rodzaje nietrzymania moczu:
- nagłe nietrzymanie moczu - ten rodzaj nietrzymania moczu charakteryzuje się intensywną potrzebą natychmiastowego oddania moczu. Często dzieje się to zbyt szybko, aby zdążyć do toalety i kończy się nietrzymaniem moczu. Nagłe nietrzymanie moczu może być spowodowane stanem zwanym nadreaktywnym pęcherzem (OAB). Możesz mieć OAB z różnych powodów, takich jak osłabione mięśnie miednicy, uszkodzenie nerwów, infekcja, niski poziom estrogenu po menopauzie lub większa masa ciała. Niektóre leki i napoje, takie jak alkohol i kofeina, również mogą powodować OAB.
- nietrzymanie moczu z wysiłku – występuje podczas aktywności, często jest to nietrzymanie moczu z wysiłku. W tym typie nietrzymania moczu mięśnie dna miednicy są słabe i nie podtrzymują już narządów miednicy tak, jak powinny. To osłabienie mięśni oznacza, że jest bardziej prawdopodobne, że niekontrolowany wyciek moczu nastąpi podczas wysiłku. U wielu osób problemy z nietrzymaniem moczu zdarzają się, gdy się śmieją, kaszlą, kichają, biegają, skaczą lub podnoszą rzeczy. Wszystkie te czynności wywierają nacisk na pęcherz. Bez wsparcia silnych mięśni miednicy jest bardzo prawdopodobne, że nastąpi problem nietrzymania moczu. Kobiety, które rodziły, są bardziej narażone na nietrzymanie moczu z wysiłku. U mężczyzn, którzy przeszli operację prostaty, również jest duża szansa wystąpienia tego problemu.
- nietrzymanie moczu z przepełnienia - jeśli pęcherz nie opróżnia się całkowicie przy każdym oddawaniu moczu, możesz mieć nietrzymanie moczu z przepełnienia. Wyobraź sobie pęcherz jako dzbanek na sok. Jeśli wylejesz z dzbanka tylko część soku, ale nie cały, nadal istnieje ryzyko, że rozlejesz go, gdy się poruszysz. Osoby z nietrzymaniem moczu z przepełnienia nigdy nie opróżniają pęcherza całkowicie. Zwykle skutkuje to wyciekiem niewielkich ilości moczu z czasem, zamiast jednego dużego strumienia moczu. Ten typ nietrzymania moczu występuje częściej u osób z przewlekłymi chorobami, takimi jak stwardnienie rozsiane (SM), udar lub cukrzyca. Może również wystąpić u mężczyzn z przerostem prostaty.
- mieszane nietrzymanie moczu - ten rodzaj nietrzymania moczu to połączenie kilku problemów. Polega na kombinacji dwóch rodzajów nietrzymania moczu: wysiłkowego i naglącego. Często ważne jest, aby zwracać uwagę na to, co robisz, gdy masz problemy z przeciekaniem w przypadku tego rodzaju nietrzymania moczu. Określenie, co wyzwala mieszane nietrzymanie moczu, jest zazwyczaj najlepszym sposobem radzenia sobie z nim.
Kto cierpi na nietrzymanie moczu?
Nietrzymanie moczu może zdarzyć się w każdym wieku i u obu płci. Jednak najczęściej problem ten dotyka osób starszych. Nietrzymanie moczu jest znacznie częstsze u kobiet ((nawet u 1 na 5 kobiet po 40. rż.) niż u mężczyzn. Często jest związane z ciążą , porodem i menopauzą . Każde z tych doświadczeń może powodować osłabienie mięśni podtrzymujących narządy w miednicy. Z wiekiem istnieje większe prawdopodobieństwo wystąpienia nietrzymania moczu. Mięśnie podtrzymujące narządy miednicy mogą z czasem słabnąć, co może powodować problemy z niekontrolowanym oddawaniem moczu.
Jakie są przyczyny nietrzymania moczu?
Istnieje wiele różnych powodów niekontrolowanego oddawania moczu. Przyczyny te mogą się różnić w zależności od wieku i płci. Niektóre przyczyny to przejściowe problemy zdrowotne, które zwykle ustępują po leczeniu. W takich przypadkach nietrzymanie moczu zwykle ustępuje po wyleczeniu schorzenia. Nietrzymanie moczu może być spowodowane długotrwałymi (przewlekłymi) schorzeniami.
Przyczyny nietrzymania moczu o charakterze przejściowym lub krótkotrwałym mogą obejmować:
- zakażenie układu moczowego (UTI) - zakażenie wewnątrz układu moczowego (cewki moczowej, moczowodów, pęcherza moczowego i nerek) może powodować ból i zwiększać potrzebę częstszego oddawania moczu. Po wyleczeniu potrzeba częstego oddawania moczu zwykle ustępuje,
- ciąża – podczas ciąży macica wywiera dodatkowy nacisk na pęcherz, ponieważ się rozszerza. Większość kobiet, które doświadczają nietrzymania moczu w czasie ciąży, zauważa, że ustępuje ono w kilka tygodni po porodzie,
- leki - nietrzymanie moczu może być skutkiem ubocznym niektórych leków, w tym leków moczopędnych i przeciwdepresyjnych,
- napoje - kawa i alkohol, które mogą powodować częstsze oddawanie moczu. Jeśli przestaniesz pić te napoje, potrzeba częstego oddawania moczu zazwyczaj się zmniejszy,
- zaparcia - przewlekłe zaparcia (stolec twardy i suchy) mogą powodować problemy z kontrolą pęcherza.
Przyczyny przewlekłego lub długoterminowego nietrzymania moczu mogą obejmować:
- zaburzenia dna miednicy - jeżeli masz problemy z mięśniami dna miednicy, może to mieć wpływ na funkcjonowanie narządów, w tym pęcherza,
- udar - może powodować problemy z kontrolą mięśni. Może to obejmować mięśnie regulujące układ moczowy,
- cukrzyca - choroba zwiększa ilość produkowanego przez nerki moczu. Ten wzrost ilości moczu może powodować problemy z niekontrolowanym oddawaniem moczu. Ponadto neuropatia obwodowa może wpływać na funkcjonowanie pęcherza,
- menopauza - to kolejny okres zmian w organizmie kobiety, podczas którego poziom hormonów ulega gwałtownym zmianom, a mięśnie dna miednicy mogą stać się słabsze,
- stwardnienie rozsiane (SM) – choroba ta uszkadza obszary mózgu i rdzenia kręgowego odpowiedzialne za kontrolę pęcherza,
- powiększona prostata - kiedy prostata zwiększa swoją objętość to zaczyna uciskać cewkę moczową zwężając jej światło w wyniku tego zwężenia powstają problemy z oddawaniem moczu,
- rak prostaty - podczas operacji raka prostaty może czasami dojść do uszkodzenia mięśnia zwieracza, co prowadzi do nietrzymania moczu z wysiłku.
Jakie objawy są związane z nietrzymaniem moczu?
Objawy mogą obejmować okazjonalne popuszczanie moczu, aż do całkowitej utraty kontroli nad pęcherzem.
Inne objawy mogą obejmować:
- pilna lub częsta potrzeba oddania moczu,
- wyciek moczu podczas śmiechu, kichania, kaszlu lub ćwiczeń,
- uczucie konieczności wysiłku przy oddawaniu moczu,
- słaby lub powolny strumień moczu,
- uczucie, że pęcherz nie jest pusty zaraz po skorzystaniu z toalety,
- budzenie się dwa lub więcej razy w nocy, aby oddać mocz.
Jak diagnozuje się nietrzymanie moczu?
Często proces diagnozowania nietrzymania moczu zaczyna się od rozmowy z lekarzem na temat historii choroby i problemów z kontrolą pęcherza. Istnieje również kilka konkretnych testów, które lekarz może wykonać w celu zdiagnozowania nietrzymania moczu, w tym:
- badanie fizykalne - podczas tego badania lekarz będzie szukał jakichkolwiek fizycznych przyczyn, które mogą powodować nietrzymanie moczu. Może to obejmować badanie miednicy, jeśli jesteś kobietą, lub sprawdzenie rozmiaru prostaty u mężczyzny,
- badanie ogólne moczu z posiewem – wykonuje się głównie w celu sprawdzenia czy przyczyną nietrzymania moczu jest zakażenie układu moczowego,
- USG pęcherza - bezbolesne badanie, które wykorzystuje fale dźwiękowe do stworzenia obrazu narządów wewnętrznych. To badanie obrazowe pozwoli lekarzowi obejrzeć zawartość pęcherza i ocenić zdolność opróżniania pęcherza w sposób nieinwazyjny,
- test wysiłkowy – podczas tego testu lekarz prosi o wykonanie wysiłku np. kaszel, aby sprawdzić, czy podczas tej czynności nie następuje niekontrolowany wyciek moczu,
- cystoskopia - cystoskop to cienka, elastyczna rurka z kamerą na końcu, którą można wprowadzić do cewki moczowej i pęcherza, aby dokładnie przyjrzeć się wnętrzu dróg moczowych,
- badanie urodynamiczne - obejmuje kilka testów, które sprawdzają pojemność pęcherza oraz mięsień zwieracza cewki moczowej (mięsień, który utrzymuje cewkę moczową zamkniętą). Jedną z części tego badania może być wprowadzenie rurki do pęcherza, która wypełni pęcherz płynem,
- test podpaskowy – szybki test w diagnostyce nietrzymania moczu. Przeważnie wykonuje się test podpaskowy krótki (trwający godzinę), rzadziej dłuższe (12-72 h). Podpaskę waży się przed rozpoczęciem testu oraz po jego zakończeniu a następnie porównuje wyniki. W przypadku krótkiego testu pacjentka proszona jest o opróżnienie pęcherza moczowego.
Jak leczy się nietrzymanie moczu?
Sposoby leczenia nietrzymania moczu zależą od rodzaju i przyczyny, która spowodowała niekontrolowane oddawanie moczu. Rodzaj nietrzymania moczu i sposób, w jaki wpływa ono na życie pacjenta. Istnieją trzy główne rodzaje leczenia, które można rozważyć w przypadku nietrzymania moczu — leki, zmiany stylu życia i operacja. Każda opcja ma zalety i wady, poniżej przedstawiono kilka metod radzenia sobie z problemem nietrzymania moczu:
- leki na nietrzymanie moczu - istnieje całkiem sporo leków, które mogą zmniejszyć wyciek. Niektóre z tych leków stabilizują skurcze mięśni, które powodują problemy z nadreaktywnym pęcherzem. Inne leki w rzeczywistości działają odwrotnie — rozluźniają mięśnie, aby umożliwić całkowite opróżnienie pęcherza. Terapie hormonalne mogą — często obejmujące zastąpienie estrogenu, który jest zmniejszony w okresie menopauzy — mogą również pomóc przywrócić normalną funkcję pęcherza.
- zmiana stylu życia - w celu radzenia sobie z nietrzymaniem moczu - czasami zmiany w codziennym życiu mogą faktycznie pomóc w przypadku nietrzymania moczu. Zmiany te często obejmują ćwiczenia, które możesz wykonywać, aby wzmocnić mięśnie dna miednicy, zmiany w swoich normalnych nawykach i ulepszoną dietę. Niektórzy ludzie zauważają poprawę, wprowadzając te zmiany w domu i nie potrzebują dodatkowego leczenia.
- wkładki dopochwowe (pessary) - dostępne są bez recepty urządzenia, które można umieścić w pochwie i które mogą uciskać cewkę moczową, pomagając zmniejszyć nietrzymanie moczu z powodu wysiłku u kobiet.
- zabiegi i operacje w leczeniu nietrzymania moczu - procedury te obejmują proste zastrzyki do bardziej skomplikowanych operacji. Zabiegi mające na celu leczenie nietrzymania moczu mogą obejmować:
- środki wypełniające: Ta opcja leczenia to zastrzyk, który jest zazwyczaj stosowany u kobiet z nietrzymaniem moczu z powodu wysiłku. Do wyściółki cewki moczowej wstrzykiwana jest trwała substancja, która pomaga zwiększyć rozmiar wyściółki cewki moczowej,
- wstrzyknięcia toksyny botulinowej – wstrzykniecie botoksu do pęcherza pomaga rozluźnić mięśnie — pomagając w nietrzymaniu moczu z parcia. Zabieg ten nie jest trwały należy go powtarzać od czasu do czasu,
- urządzenia neuromodulacyjne - terapia wykorzystuje pole elektromagnetyczne, które stymuluje mięśnie dna miednicy, wzmacniając je i poprawiając ich funkcje.
- procedury slingowe - polegają na wprowadzeniu pod cewkę moczową specjalnej taśmy, w celu uniesienia i podparcia cewki moczowej i jej połączenia z pęcherzem.
- sztuczny zwieracz cewki moczowej - to urządzenie jest używane u mężczyzn z wysiłkowym nietrzymaniem moczu, które jest umieszczane w celu zamknięcia cewki moczowej, gdy nie oddaje się moczu. Jest zwykle używane w przypadku wycieku po operacji raka prostaty.
- zachowanie odpowiedniej higieny - specyfika nietrzymania moczu jest niekomfortowa w wielu codziennych sytuacjach. Wiele osób rezygnuje z życia towarzyskiego i popada w liczne kompleksy. Chorzy na tę dolegliwość muszą pamiętać o higienie intymnej. Kosmetyki do higieny intymnej powinny mieć pH zbliżone do pH naturalnego skóry (4,5-5,5), które nie narusza bariery ochronnej. Istotne jest, aby w składzie takich specjalistycznych kosmetyków znalazła się jak największa ilość naturalnych składników, aminokwasów, nienasyconych kwasów tłuszczowych.
Jakie suplementy diety stosować na nietrzymanie moczu?
Jeśli cierpisz na nietrzymanie moczu , zespół nadreaktywnego pęcherza moczowego lub przerost prostaty, warto spróbować naturalnych suplementów. Oczywiście, przed rozpoczęciem przyjmowania witamin lub suplementów należy skonsultować się z lekarzem, aby upewnić się, że nie będą one wchodzić w reakcję z lekami ani nie będą miały żadnych skutków ubocznych. W celu wsparcia prawidłowego funkcjonowania układu moczowego warto sięgnąć po preparaty zawierające następujące składniki:
- witamina D - ostatnie badania wykazały, że kobiety po 20. roku życia z prawidłowym poziomem witaminy D znacznie rzadziej cierpiały na zaburzenia dna miednicy, takie jak nietrzymanie moczu,
- magnez - jest ważny dla prawidłowego funkcjonowania mięśni i nerwów. Niektórzy lekarze uważają, że wyższy poziom magnezu może zmniejszyć skurcze pęcherza, częstą przyczynę nietrzymania moczu. Poziom magnezu można sprawdzić za pomocą badania krwi podczas następnej wizyty u lekarza,
- witamina B12 - odgrywa kluczową rolę w układzie nerwowym, który kontroluje pęcherz. Niedobór witaminy B12 jest również ogólnie niebezpieczny i może prowadzić do uszkodzenia nerwów (co również może przyczyniać się do nietrzymania moczu),
- witamina C - jest jedną z najpopularniejszych witamin i to nie bez powodu! Przyjmowanie witaminy C jest również pomocnym źródłem, jeśli chodzi o nietrzymanie moczu, ponieważ może działać jako przeciwutleniacz, który może zmniejszyć stan zapalny w pęcherzu, co prowadzi do zmniejszenia parcia na mocz i poprawy ogólnego stanu zdrowia pęcherza,
- wyciąg z nasion dyni - niektórzy badacze uważają, że wyciąg z nasion dyni może pomóc wzmocnić mięśnie dna miednicy. To z kolei może pomóc kontrolować mięśnie zaangażowane w oddawanie moczu,
- wyciąg z owocu buzdyganka naziemnego - ma właściwości moczopędne, dzięki czemu przyspiesza oczyszczanie organizmu w czasie infekcji dróg moczowych, które mogą powodować niekontrolowane oddawanie moczu,
- wyciąg z nasion soi – soja zawiera izoflawony, które korzystnie wpływają na układ moczowo-płciowy,
W początkowych stadiach nietrzymania moczu można stosować dostępne w aptekach suplementy diety. W ich składzie znajdują się naturalne ekstrakty roślinne oraz witaminy. Wspomagają utrzymywanie prawidłowego napięcia mięśni dna miednicy oraz funkcjonowanie układu moczowego.
Źródła
- https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/17596-urinary-incontinence,
- Barbosa AM, Marini G, Piculo F, Rudge CV, Calderon IM, Rudge MV. Prevalence of urinary incontinence and pelvic floor muscle dysfunction in primiparae two years after cesarean section: cross-sectional study. Sao Paulo Med J. 2013;131(2):95-99.
- "Nietrzymanie moczu higiena i profilaktyka" - dr n. farm. Anna Nowicka-Zuchowska, mgr Aleksander Zuchowski
- Burgio K. Behavioral treatment of urinary incontinence, voiding dysfunction, and overactive bladder. Obstetrics and Gynecology Clinics. 2009;36(3):475-491.
