Antyoksydanty to cząsteczki, które opóźniają lub hamują utlenianie innych cząsteczek. Ich stosowanie znacznie wzrosło w ostatnich latach w diecie ludzi. Naturalne przeciwutleniacze zastępują stosowanie syntetycznych składników antyoksydacyjnych ze względu na ich bezpieczeństwo, wartości odżywcze i terapeutyczne. Hydrolizowany kolagen to popularny składnik uważany za przeciwutleniacz. To białko o niskiej masie cząsteczkowej jest szeroko stosowane ze względu na doskonałą biokompatybilność, łatwą biodegradowalność i słabą antygenowość. Właściwości antyoksydacyjne kolagenu zależą od wielkości cząsteczki: im niższa masa cząsteczkowa peptydów, tym większa zdolność do oddawania elektronu lub wodoru w celu stabilizacji rodników. Zdolność antyoksydacyjna hydrolizowanego kolagenu wynika głównie z obecności hydrofobowych aminokwasów w peptydzie. Doustne przyjmowanie kolagenu zwiększa poziom peptydów pochodzących z kolagenu w krwiobiegu i poprawia właściwości skóry, takie jak elastyczność, nawilżenie skóry i przeznaskórkowa utrata wody.
Ponadto codzienne przyjmowanie hydrolizowanego kolagenu chroni skórę przed melasmą UV, zwiększa produkcję fibroblastów i macierzy pozakomórkowej skóry. W młodym i zdrowym organizmie kolagen podlega regularnej wymianie i systematycznej odbudowie. W syntezie włókien kolagenowych biorą udział m.in. estrogeny, insulina oraz hormony tarczycy. Wraz z wiekiem stopniowo zanika zdolność odtwarzania włókien kolagenowych. Już po 25 roku życia poziom kolagenu zaczyna w organizmie zaczyna spadać, już po 50. r.ż. następuje znaczny spadek. Po 60. r.ż. białko to przestaje być syntezowane przez organizm. Dodatkowo w czasie menopauzy proces biosyntezy kolagenu ulega zakłóceniu.
Rodzaje kolagenu
Do tej pory opisano 29 typów kolagenu, które pomimo swojej budowy trójhelikalnej, różnią się strukturą przestrzenną oraz lokalizacją w organizmie. Mają one zdolność wiązania wody, która warunkuje funkcjonalność kolagenu i odpowiada za działanie biologiczne. W poniższej tabeli przedstawiono podstawowe rodzaje kolagenu i miejsce występowania.
|
Typ kolagenu
|
występowanie
|
|
typ I
|
najbardziej powszechnie występujący rodzaj kolagenu w organizmie; obecny w ścięgnach i tkance łącznej kości, w tkance tworzącej blizny, w skórze i tkance podskórnej
|
|
typ II
|
w chrząstkach stawowych
|
|
typ III
|
w tkance tworzącej się z fibroblastów, w trakcie zabliźniania ran, tworzy włókna tkanki łącznej właściwej siateczkowej
|
|
typ iv
|
w błonie podstawnej (mikrowłóknach międzytkankowych), tworzy cienkie membrany między różnymi tkankami organizmu
|
|
typ v
|
śródmiąższowy – dopełnienie kolagenu typu I
|
|
typ vi
|
odmiana typu V, spełnia tę samą funkcję
|
|
typ vii
|
w tkance nabłonkowej, w skórze i na powierzchni tętnic
|
|
typ viii
|
w śródbłonku – tkankach tworzących wnętrze żył i tętnic oraz błony śluzowe
|
|
typ ix,x,xi
|
wraz z typem II w chrząstkach
|
|
typ xii
|
w wielu tkankach razem z typami I i III
|
Mimo że w organizmie człowieka znajduje się około 30 różnych typów kolagenu (w zależności od obszaru ciała), większość produktów bazuje na kolagenie typu I, II i III. Suplementy diety zwierające kolagen typu I (wołowego, wieprzowego lub morskiego) są bardziej odpowiednie dla skóry, kości, ścięgien, więzadeł, zębów i chrząstki włóknistej, w tym łąkotek kolanowych.
Korzyści hydrolizowanego kolagenu
Niestety, codzienna dieta nie dostarcza odpowiedniej ilości kolagenu, aby uzupełnić jego niedobory w organizmie. Szybsze i lepsze efekty uzupełniania niedoborów kolagenu daje przyjmowanie dostępnych w aptekach preparatów z łatwo przyswajalnym kolagenem. Powinny to być jednak produkty wysokiej jakości. Według najnowszych badań suplementacja kolagenem pomaga spowolnić starzenie się skóry, uzyskać młodszy wygląd skóry, przeciwdziałać bólom stawów, poprawiać masę beztłuszczową i wzmacniać mięśnie. Ponadto hydrolizowany kolagen wspomaga syntezę nowego kolagenu w skórze i stawach. Liczne badania wykazały korzyści hydrolizowanego kolagenu i wyjaśniały, jak może on poprawić nasze zdrowie. Poniżej przedstawiono liczne korzyści stosowania kolagenu:
- kolagen dla skóry - suplementy kolagenowe są powszechnie stosowane jako naturalne przeciwutleniacze poprawiające wygląd skóry, redukujące oznaki starzenia i przyspieszające gojenie się skóry. W rzeczywistości, jak wykazało aż 19 badań, osoby, które przyjmowały hydrolizowany kolagen przez 90 dni, zaobserwowały doskonałe rezultaty pod względem redukcji zmarszczek, nawilżenia i elastyczności skóry w porównaniu do ochotników, którzy przyjmowali wyłącznie placebo. Zjawisko to jest częściowo wyjaśnione faktem, że poziom peptydu kolagenowego we krwi jest zazwyczaj bardzo niski. Po zażyciu suplementów stężenie peptydów we krwi wzrasta,
- kolagen dla stawów i kości- obecnie istnieje ponad 60 badań naukowych wykazujących korzystny wpływ hydrolizowanego kolagenu na chrząstkę stawową, bóle stawów i inne schorzenia, takie jak choroba zwyrodnieniowa stawów, osteoporoza i osteopenia. Badania wykazały, że kolagen (często w połączeniu z witaminą D i suplementami wapnia w przypadku chorób kości) pomaga poprawić metabolizm kości i zmniejszyć ból stawów , nawet u sportowców. W szczególności kolagen typu II jest wskazany w przypadku schorzeń kości i stawów, natomiast kolagen typu I jest szczególnie dobry dla zdrowia łąkotek (występujących w kolanie, stawach skroniowo-żuchwowym i barkowo-obojczykowym, nadgarstkach oraz w miejscu, gdzie żebra łączą się ze stawami poprzecznymi kręgosłupa).
- kolagen dla mięśni- kilka badań wykazało, że suplementacja 15–20 gramami hydrolizowanego kolagenu dziennie, w formie proszku lub kapsułek, pomaga zwiększyć masę mięśniową i siłę , nawet u osób starszych.
Dzienna dawka kolagenu
Ilość kolagenu, jaką należy przyjmować dziennie zależy od potrzeb indywidualnych organizmu. Ogólnie rzecz biorąc, zalecana dzienna dawka suplementów kolagenowych wynosi do 20 gramów, w zależności od źródła i formuły. Lepiej jest również znaleźć kolagen, który zawiera co najmniej 18 g wysokiej jakości białka. Dawkowanie kolagenu uzależnione jest również od problemów zdrowotnych związanych z niedoborem tego białka. Kompleksowy przegląd badań klinicznych w 2019 r. rzucił światło na efektywny zakres spożywania hydrolizowanych peptydów kolagenu morskiego: od 2,5 do 15 gramów dziennie. To spektrum dawkowania jest uważane za bezpieczne i korzystne dla różnych celów zdrowotnych. Udowodniono, że dzienna dawka około 2,5 grama hydrolizowanych peptydów kolagenu morskiego skutecznie łagodzi bóle stawów oraz poprawia elastyczność i nawilżenie skóry, co stanowi podstawę suplementacji kolagenem. Dla osób, które chcą poprawić gęstość kości, zaleca się dzienne spożycie około 5 gramów kolagenu morskiego. To umiarkowana dawka pomaga w zapobieganiu utraty gęstości kości. Reakcja każdego organizmu na kolagen jest różna, dlatego najlepiej rozpocząć dawkowanie od najniższych dawek np. 2 g dziennie. Stopniowe zwiększanie dawki pozwala na znalezienie idealnej równowagi odpowiadającej Twoim celom zdrowotnym, bez przekraczania zalecanego maksymalnego spożycia 10–15 gramów dziennie. Metoda ta gwarantuje uzyskanie pożądanych korzyści przy jednoczesnym zminimalizowaniu potencjalnego dyskomfortu.
Podsumowanie
Suplementy kolagenowe zyskały popularność. A dzięki potencjalnym korzyściom, takim jak zdrowszy wygląd skóry, zdrowe kości i szybsze gojenie się ran. Dla osób, które chcą zbadać przyjmowanie suplementów kolagenowych, nie ma żadnych wyraźnych wad ich przyjmowania, o ile są przyjmowane zgodnie z instrukcjami producenta, zawierają wysokiej jakości składniki i są testowane przez niezależne laboratoria. Przyjmowanie kolagenu jest bezpieczne. Najlepiej skonsultować się z lekarzem, aby uzyskać spersonalizowane wskazówki dotyczące suplementacji.
Źródła
- Sobolewski K. Kolagen – podstawowe białko organizmu ludzkiego. Roczniki Naukowe Wyższej szkoły Wychowania Fizycznego i Turystyki. 2006.
- Kolagen – rola w organizmie i skutki niedoboru - dr n. farm. Anna Nowicka-Zuchowska1, mgr Aleksander Zuchowski
- Dybka K, Walczak P. Collagen hydrolysates as a new diet supplement. Scientific Bulletin of the Technical University of Lodz: Food Chemistry and Biotechnology. 2009;73:83-92.
- Collagen Hydrolysates for Skin Protection: Oral Administration and Topical Formula -Arely León-López,Verónica Cruz-Gómez, Rubén Jiménez-Alvarado,Gabriel Aguirre-Álvarez.
